Vergisters in noorden weer van het slot af, aanwezige amfetamine niet gelinkt aan drugsproductie
In totaal werden in oktober 23 vergisters gesloten omdat er sporen van amfetamine werden aangetroffen in de digestaat, naar aanleiding van onderzoek door de Noordelijke Omgevingsdiensten in mei 2023. Door de aanwezigheid van amfetamine kon het digestaat volgens de Noordelijke omgevingsdiensten niet meer beschouwd worden als een meststof maar moest het worden gezien als afvalstof. Het eindproduct mocht daarom niet worden bewerkt, verhandeld of uitgereden worden totdat er meer vervolgonderzoek was gedaan, totdat was uitgesloten dat het niet ging om bijgemengd drugsafval.
De branche en de Noordelijke Omgevingsdiensten hebben allebei onderzoek gedaan en kwamen tot de conclusie dat er amfetamine aanwezig was, maar dat het ging om zeer lage hoeveelheden.
Geen eenduidige bron van herkomst
Tijdens het onderzoek van de branche zelf (Platform Groen Gas) werd bij de input van de vergisters geen amfetamine aangetroffen. Ook bij vergisters die geen dierlijke mest gebruiken en bij monomestvergisters (zonder co-producten) zijn amfetamine in het digestaat aangetroffen. 'Op basis van onderzoek naar alle mogelijke routes is de vorming van amfetamine door een biochemisch proces in de vergisters de meest waarschijnlijke. Dit wordt onderschreven door experts. Tot op heden was dit onbekend omdat er nooit eerder onderzoek naar verricht is.'
Ook de Omgevingsdiensten concluderen na eigen onderzoek dat er geen eenduidige bron van herkomst aan te wijzen valt. Dit kan betekenen dat er sprake is van een nog onbekende combinatie van bronnen of dat de bron van herkomst niet schuilt in de aanvoer. Deze conclusie komt overeen met conclusies uit onderzoeken naar de aanvoer verricht door de branche zelf.
Varkensmest
Tegelijkertijd kan het niet uitgesloten worden dat de aanvoer helemaal geen rol speelt in de herkomst van amfetamine. Meer onderzoek zou daarom volgens de Omgevingsdiensten nuttig zijn.
Bij meer dan driekwart van de mest die in de covergisters wordt verwerkt, is varkensmest (50 procent) of mest van rundvee (37,18 procent). In covergisters die een groter percentage varkensmest ontvangen, werd over het algemeen een hogere concentratie amfetamine aangetroffen. 'Nader onderzoek naar de verbanden tussen variabelen, zoals varkensmest en de concentratie aan amfetamine, kunnen meer duidelijkheid verschaffen over de aannemelijkheid van meerdere bronnen van herkomst. Stoffen als amfetamine en methamfetamine kunnen zijn vermengd in meerdere typen meststoffen en/of cosubstraten waarbij verschillende leveranciers en/of vervoerders betrokken bij zouden kunnen zijn.'
Juridisch advies
Op basis van de twee onderzoeken zien de provincies geen reden meer om handhavend op te treden en als onderdeel daarvan de vergisters gesloten te houden. Hiervoor is ook juridisch advies ingewonnen bij twee verschillende advocatenkantoren.
Deze komen beide tot de conclusie dat de aanwezigheid van amfetamine in het digestaat niet maakt dat het geen meststof meer is. 'Op het moment dat dit niet het geval is en amfetamine – bijvoorbeeld – in het vergistingsproces ontstaat, het aannemelijk is dat het digestaat aangemerkt kan worden als een meststof. Daarmee is 'het ijs te dun' om handhavend op te treden op grond dat er sprake zou zijn van een afvalstof', zo staat in de juridische onderbouwing.
Onderzoek
Gedeputeerde Jisse Otter (BBB) van Drenthe reageert op het nieuws: „De vondst van amfetamine in het digestaat kwam als een verrassing. Ik ben blij dat we voor nu een oplossing hebben, zodat de covergisters verder kunnen. Er moet echter nog wel verder onderzoek plaatsvinden naar de aanwezigheid van de amfetamine in het digestaat en de schadelijkheid voor mens en milieu. Het Rijk onderzoekt dit verder."
Verheugd
Robert Goevaers, directeur van het Platform Groen Gas, is verheugd over de beslissing van de noordelijke provincies: „Het is fijn voor de bedrijven en voor de branche dat deze gedeputeerden het eerder genomen besluit terugtrekken en een punt zetten achter deze zaak. Nu is het zaak dat de productie bij de betrokken bedrijven weer op gang komt. Als sector zullen we met de overheid in overleg gaan wat er nu nog gedaan kan worden aan de inbreuk op het imago dat is ontstaan. Als sector zullen we keihard doorwerken om Nederland elke dag een stukje groener te maken.”
