Column: Oekraïne

Niet om de oorlog te ontvluchten, maar juist om ons te waarschuwen voor de immense gevolgen die deze oorlog kan hebben.

Dat deze oorlog desastreus is voor het land en de Oekraïners staat vast, maar wat velen over het hoofd zien is de rol die Oekraïne speelt in de wereldvoedselproductie. Oekraïne beschikt over 40 miljoen hectares vruchtbare landbouwgrond. Dat is een enorm potentieel wat ook goed benut wordt en maakt dat 30 procent van het graan dat wereldwijd verhandeld wordt afkomstig is uit dit immense land.

3 procent

Tegelijkertijd weten we ook dat Oekraïne maar 3 procent van de wereldproductie van graan voor haar rekening neemt. Ons wereldvoedselsysteem is blijkbaar zo kwetsbaar dat als er twijfel bestaat over 3 procent van de totale productie er wereldwijde paniek uitbreekt over de gevolgen hiervan. Voor mij een helder teken dat ons huidige wereldvoedselsysteem feitelijk failliet is.

Daar komt nog bij dat als klimaatwetenschappers ons waarschuwen over de gevolgen van de klimaatverandering voor de voedselproductie we daar geen moment van wakker liggen. Terwijl die gevolgen nog veel groter kunnen zijn dan waar we nu mee te maken hebben. De generaals die we nu dagelijks op tv zien voorbijkomen waarschuwden ons voor deze oorlog nadrukkelijk wel voor de gevolgen van klimaatverandering op de voedselproductie. Waarbij hun grootste zorg was dat voedselschaarste juist een aanleiding kan zijn voor oorlog.

Zaaizaad

Als ik deze twee zaken met elkaar verbind kom ik tot de conclusie dat we nog sneller aan de slag moeten met het verduurzamen (lees: klimaatneutraal maken) van onze voedselproductie. Ook moeten we alles op alles zetten om de boeren in Oekraïne te helpen om toch te kunnen zaaien, bemesten en oogsten. Dit kan het beste door de oorlog daar direct te stoppen, helaas ligt dat niet in onze macht. Wel kunnen we zoveel mogelijk zaaizaad en kunstmest beschikbaar stellen en wat ze verder ook maar nodig hebben. Omdat we nu al weten welke landen hard getroffen gaan worden als er niet geproduceerd kan worden in Oekraïne kunnen we ook nu al deze landen te hulp schieten.

Nee, ik geloof niet dat een pas op de plaats maken met de verduurzaming van de landbouw in de Europese Unie gaat helpen om dit probleem op te lossen. Ik geloof sowieso niet dat een duurzamere landbouw leidt tot een fors lagere productie. Kijkend naar ons eigen bedrijf hebben we ons stikstofoverschot en ook het kunstmestgebruik meer dan weten te halveren. Fosfaatkunstmest gebruiken we helemaal niet meer en daarnaast hebben we ruimte gemaakt voor weidevogelbeheer en slootkantenbeheer. En de productie is per hectare gestegen in die jaren van minder dan 10.000 kg melk per ha naar nu ruim 14.000 kg per ha. Nee, ik heb echt helemaal niets met de roep om een pas op de plaats te maken met de broodnodige verduurzaming van de landbouw.

Bloembollen

Dan hoor ik natuurlijk ook de roep om de eisen van het nieuwe GLB met de voorschriften over niet productief areaal en de eco-regeling uit te stellen. Om zo de productie in Nederland op peil te houden of zelfs te kunnen verhogen. Allereerst denk ik dat bescheidenheid ons hier past met onze 1,8 miljoen ha landbouwgrond. Dat valt wel een beetje in het niet bij de 40 miljoen ha van een land als Oekraïne. Dus het effect van uitstel van het nieuwe GLB zal geen serieuze bijdrage leveren aan de oplossing van het acute probleem. Ik ben overigens altijd wel nieuwsgierig naar hoe de mensen die pleiten voor het maximale behoud van het landbouwareaal, met als belangrijkste argument de voedselproductie, aankijken tegen de teelt van bloembollen en andere siergewassen in Nederland. Die teelt groeit langzaam maar wel structureel.

Als je vindt dat we in Nederland alles op alles moeten zetten voor de voedselproductie mogen we die vraag toch ook stellen? Mijn conclusie blijft dat we het beste af zijn voor de korte en de lange termijn als we vol blijven inzetten op de verduurzaming van de landbouw. Inclusief de teelt van bloembollen en andere siergewassen, die leveren namelijk ook een bijdrage aan het welbevinden van de mens.