Column: Eenheid in belangenbehartiging
Vooropgesteld dat ook ik die roep om eenheid in de landbouw van harte toejuich en ondersteun moet ik toch ook al snel concluderen dat die eenheid er niet gaat komen. Domweg omdat we het in de sector zelf al niet eens zijn over hoe de landbouw van over tien jaar er uit moet zien. De verschillen zijn binnen de sector net zo groot als die ook buiten de sector zijn.
Sommigen vinden dat we vooral moeten inzetten op het behouden van wat we hebben en zien ieder compromis als een verlies. Anderen vinden juist dat onder druk van de maatschappij we ons moeten realiseren dat er een ander soort landbouw nodig is. En zijn van mening dat we als boeren in Nederland alleen een goede toekomst kunnen hebben als we maximaal meebewegen met de wensen van de maatschappij. Tussen deze twee uitersten vindt je nog een scala aan meningen en visies. Om uit die grote verscheidenheid aan toekomstbeelden van de landbouw een eensgezind geluid te laten horen lijkt mij onmogelijk.
Verbrokkeling van belangenbehartiging
Die verschillende beelden en visies op de toekomst van de landbouw hebben de laatste decennia al geleid tot een verbrokkeling van de belangenbehartiging. Nog nooit hadden we in de geschiedenis van de landbouw zoveel belangenbehartigers. Ik durf de stelling wel aan dat dit niet ten goede is gekomen aan de effectiviteit van de belangenbehartiging. Nog steeds groeit het aantal partijen dat claimt namens de boer te spreken, maar steeds minder boeren voelen zich vertegenwoordigd door al die partijen.
Dit is zeker niet uniek voor de landbouw. Deze beweging zie je in de hele maatschappij. Het aantal leden van de traditionele vakbonden zoals CNV en FNV daalt razend snel op dit moment. Maar ook het aantal leden van politieke bewegingen is al jaren een reden van zorg. En dit in een tijd waarin er juist grote maatschappelijke dilemma’s opgelost moeten worden. Blijkbaar hebben we als burger niet meer het gevoel dat we met het lidmaatschap van een vakbond of een politieke partij invloed kunnen hebben op het oplossen van grote maatschappelijke vraagstukken. Individualisering noemen we dat ook wel. Maar is die individualisering de keuze van de burger of is deze keuze juist sterk beïnvloed doordat de politiek continue heeft gehamerd op het belang van het individu? En zijn we een beetje vergeten dat leven in een samenleving ook betekent dat je moet proberen om ook echt samen te leven?
Grootste zorg
Mijn grootste zorg is niet dat we het binnen de landbouw maar moeilijk eens kunnen worden over onze toekomst. Dat is in een tijd waar grote veranderingen voor de deur staan heel logisch. „We leven niet in een tijdperk van verandering maar in een verandering van tijdperk", is een gevleugelde uitspraak van Jan Rotmans. Als er grote veranderingen op ons afkomen worden we als mens toch onzeker. Een deel van ons zoekt dan zekerheid bij het oude en zal proberen de veranderingen zolang mogelijk buiten de deur te houden. Een ander deel van ons zoekt juist zekerheid in het snel oppakken van de veranderingen die ze zien aankomen en heeft daarmee het gevoel klaar te zijn voor de toekomst. Ook dit zien we niet alleen in de landbouw maar in de hele maatschappij.
Mijn grootste zorg is dat we zo druk zijn met elkaar in de landbouw dat we niet meer met het gezicht naar de samenleving toestaan. Dat we belangrijke signalen vanuit de maatschappij over welke plek de landbouw verdient in het landelijk gebied missen. Dat er na lang praten dan misschien een waterig compromis is bereikt tussen de vele belangenbehartigers, maar dat de maatschappij inmiddels drie stations verder is als het gaat om hun toekomstbeeld van de landbouw. Belangenbehartiging betekent dat je opkomt voor de belangen van je leden. Maar in mijn ogen hoort daar ook bij dat je oren en ogen open houdt voor ontwikkelingen in de maatschappij die jou leden raken.
Discussie
Die maatschappelijke ontwikkelingen kun je proberen te bestrijden maar dat is bijvoorbaat een verloren strijd. Echt opkomen voor je leden doe je door de maatschappelijke ontwikkelingen te volgen en open de discussie aan te gaan met de samenleving. Om vervolgens samen tot het juiste beleid te komen zodat jou leden ook in de toekomst een gezond bedrijf kunnen hebben.
