Fotoserie: ‘Met elektrisch beregenen vang je de pieken van je eigen stroomproductie af’
Een denktank van boeren, RVO en vertegenwoordigers van Enpuls, de innovatieclub van netwerkbeheerder Enexis is om tafel gaan zitten om na te denken over het verder stimuleren van de aanleg van zonnepanelen op agrarische gebouwen in Noordoost-Nederland, zonder dat dit zou leiden tot een overbelasting van het net. Meerdere opties kwamen over tafel, maar eentje bleef hangen: elektrisch beregenen. Want: veel zon betekent veel nieuwe energie, maar ook meer vraag naar energie voor het beregenen van gewassen.
Veel goedkoper
Het beregenen van percelen neemt een steeds grotere vlucht in de Nederlandse akkerbouw. Enerzijds door de waarde van de geteelde gewassen, anderzijds door de drogere zomers. Volgens inschattingen vindt 95 tot 98 procent van de beregening in de akkerbouw plaats met behulp van een beregeningshaspel. Het aandeel elektrische beregeningsinstallaties hierin is klein, slechts enkele procenten. En dat terwijl een elektrisch aangedreven beregeningssysteem aanzienlijk goedkoper is, zeker als je gebruik maakt van je eigen stroom. Bijkomend voordeel is dat er op deze manier geen CO2 en stikstof wordt uitgestoten. „Dat zijn toverwoorden, vandaag de dag”, zegt Jan Reinier de Jong uit Odoorn die als akkerbouwer in de denktank zit.
Dat is op zich best bijzonder, want tot afgelopen jaar heeft de Drentse teler niet beregend op zijn gronden. In zijn regio, de Hondsrug, is namelijk geen oppervlaktewater beschikbaar; het zit namelijk tien meter diep. Daarnaast is het financieel rendement met een traditioneel beregeningssysteem met de gewassen die hij teelt niet heel hoog. Bovendien was het niet eerder zo lang zo droog, zegt De Jong. „De afgelopen 25 jaar hebben we wel vaker droge zomers gehad. Een opbrengstderving 20 procent was dan extreem. De afgelopen twee jaar zag ik bijna een halvering van de oogst. Dan ga je je toch achter de oren krabben of het niet zinvol is om te investeren in een haspel.”
Dit jaar heeft hij al volop beregend. „In de gerst heb ik zelfs al twee keer beregend. Dat kon in het verleden nooit uit.” Achter zijn schuren is een bron geslagen met twee extra aansluitingen die ondergronds naar de percelen gaan die wat verder van de boerderij liggen. Op twee plekken komen deze boven de grond. Hier kan De Jong een beregeningsinstallatie aan de buis koppelen.
Het net overbelast
Een akkerbouwbedrijf met zonnepanelen is a-cyclisch: in de zomer produceer je veel stroom, maar is het verbruik het laagst. Hierdoor komt er in een aantal regio’s een rem op de aanleg van zonnepanelen op agrarische gebouwen. „Ik ken veel boeren die panelen willen plaatsen, maar het niet mogen van hun netwerkbeheerder.” Ze zouden met hun productie het net overbelasten. „Elektrisch beregenen past hier daarom heel mooi in”, zegt De Jong. „Je vangt zo zelf de piek af van de stroomopwekking.”
Energieopwekking is zeker geen nieuw begrip voor De Jong. Op alle daken van zijn boerderij liggen zonnepanelen, waardoor zijn bedrijf maar liefst drie keer energieneutraal is. Op het erf staat sinds 2015 een zeecontainer met 126 lithiumion-batterijcellen waarin hij zonne-energie opslaat. Bij zonnig weer is de accu met een capaciteit van 294 kilowattuur in een uur vol. Met het systeem van zonnepanelen en energieopslag kan De Jong inspelen op overcapaciteit op het landelijke energienet. De akkerbouwer levert de stroom zodra de prijs hoog is. En dat is al gauw interessant: de stroom een uur opslaan, kan een verschil geven van 4 of 10 cent per kWh.
