Column: Waterbeheer is kwestie van kiezen
Niet voor niets stonden boeren aan de wieg van onze waterschappen. Door de eeuwen heen werden de toen nog talloze waterschappen ‘Boerenrepublieken’ genoemd. De boeren hadden het grootste belang bij een waterschap, zij betaalden er verhoudingsgewijs het meest voor en zij bestuurden het dus ook.
Professioneel
Die tijd ligt voorgoed achter ons. Hoewel de wet nog altijd voorschrijft dat een deel van de bestuursleden van waterschappen niet democratisch gekozen wordt, maar is aangewezen door belangenorganisaties – vooral die van de landbouw – is er veel veranderd. Waterschappen zijn sterk geprofessionaliseerd, hebben er tal van taken bijgekregen en hun aantal is door fusies teruggebracht tot eenentwintig.
Wel bleven waterschappen autonome functionele overheden. Veiligheid, de zorg voor droge voeten en schoon en voldoende water vormen hun bestaansredenen. Burgers, boeren en bedrijven betalen dit alles, wat alleen al een reden voor waterschapsverkiezingen is. Waar met miljoenen aan belastinggeld gewerkt wordt, moet de belastingbetaler kunnen controleren wat er met dat geld gebeurt. Daartoe dient een gekozen bestuur van volksvertegenwoordigers, waarbinnen de verschillende belangen tegen elkaar afgewogen kunnen worden.
Waterpeil
Waterschappen regelen het waterpeil, wat voor zowel de landbouw als de natuur van levensbelang is. Waarbij het wel eens lastig is dat de eerste doorgaans behoefte heeft aan een laag peil, terwijl de laatste niet kan floreren zonder een hoog peil. Tegelijkertijd raakt men er steeds meer van doordrongen dat landbouw en natuur eigenlijk niet zonder elkaar kunnen. Het is dus zinloos een tegenstelling tussen landbouw en natuur te creëren. Binnen het (grotendeels) gekozen bestuur van een waterschap blijken beide prima door een deur te kunnen. Waar mogelijk wordt maatwerk geleverd. Niet voor niets is het ‘polderen’ binnen de waterschappen uitgevonden. Daar is niks mis mee.
Tijdens de langdurige droogte van het afgelopen jaar konden de boeren in het beheergebied van Waterschap Noorderzijlvest hun land blijven beregenen. Dit was geen toeval, maar het resultaat van beleid. Noorderzijlvest ondernam tijdig actie en verhoogde het waterpeil tot soms meer dan twintig centimeter. Daartoe is van buiten extra water aangevoerd. Ook dit was een bestuurlijke keuze.
Prioriteiten
Waterschapsbesturen bepalen de prioriteiten binnen het waterbeheer. Om de gevolgen van de klimaatverandering het hoofd te kunnen bieden is dijkversterking van levensbelang. Daarbij kunnen wij bijvoorbeeld experimenteren met zilte teelt, met natuurbeheer, met landaanwas en met energiewinning (windmolens, zonnepanelen). Het is een kwestie van kiezen of je dat wilt en tegen welke prijs. Daar is draagvlak voor nodig. Daarom zijn er verkiezingen.
Bert Middel is sinds 2012 dijkgraaf van waterschap Noorderzijlvest.
Tekst: Bert Middel
Beeld: Waterschap Noorderzijlvest