Kringlooplandbouw met boerenverstand

Iemand als ik, die bijna zijn hele werkende leven bezig is met Kringlooplandbouw is natuurlijk ontzettend blij met de nieuwe visie van minister Schouten. Trots ook, omdat ik er een bijdrage aan heb mogen leveren. Deze visie geeft eindelijk weer eens een positieve richting aan de landbouw. Zij verbindt gangbaar en bio en landbouw en natuur.

Tijdens de lancering van de visie zaten we op de compostbodem van de vrijloopstal van een biologisch-dynamische boer en kregen we een reflectie vanuit twee nuchtere gangbare kringloopboeren. De eerste reacties vanuit de natuur- en milieuhoek op deze visie kwamen al snel los, met als hoofdmoot dat er veel te weinig over natuur in staat. Natuur hoopte op een koerswijziging, en doelt daarmee vooral op minder vee in Nederland. Ik hoop dat die clubs inzien dat we nu in elk geval totaal de verkeerde koers te pakken hebben met ons natuurbeleid, want dat beleid is gekoppeld aan ammoniak-emissieberekeningen. Het heeft de afgelopen decennia geresulteerd in mest aanzuren, roosters met klepjes, luchtwassers, zuurstofloze mestopslag, diepinjecteurs, en zo verder. De werking van bijvoorbeeld de zodebemester staat na 25 jaar nog altijd ter discussie. Wat erger is: gigantische investeringen hebben uiteindelijk geleid tot steeds slechtere mest, tot rotte mest en soms zelfs dodelijke mest. Mest die misschien op papier evenveel stikstof en fosfaat bevat, maar die totaal niet meer aansluit bij de behoeftes van de bodem of bij die van akkerbouwers. Die akkerbouwer heeft liever hoogwaardige compost. Helaas is er werkelijk niet één varkens-, pluimvee- of veehouder die door de overheid verleid wordt te investeren in een compoststal. Sterker nog: die stal krijgt de hoogste emissiefactor.

Tot overmaat van ramp kwam er in 2018 een enorme promotiecampagne rondom het mestvergisten op gang. Dat betekent naar mijn mening nog meer dubieuze milieuinvesteringen met als resultaat een nog slechtere mestkwaliteit! Waar is het kringloopdenken gebleven? Binnen de Kringlooplandbouw zou de bodemvruchtbaarheid centraal moeten staan. En wanneer de Minister Kringlooplandbouw serieus neemt, dan geeft ze boeren de ruimte om zelf te bepalen wat goed is voor hun bodem, hoe ze hun kringloop willen sluiten en de verliezen beperken. Het draait nog altijd om N (stikstof) en P (fosfor), maar N zit in NH3 (ammoniak), NO3 (nitraat), N2 (een broeikasgas) en N-organisch. Dus het is noodzakelijk om N-beleid te maken; terug naar de mineralenbalans (lees: de eenvoudige KringloopWijzer) en toewerken naar het belonen van bedrijven met lage N- en P-overschotten en hoge N- en P-efficiënties.

En dat brengt me bijvoorbeeld bij de rantsoenen van melkkoeien. Een koe kan heel N- en P-efficiënt (lees: eiwit-efficiënt) gevoerd worden. Zo voerde Jaap van Bruchem rond het jaar 2000 melkkoeien op de AP Minderhoudhoeve zijn melkkoeien 13,5 procent Ruw Eiwit zonder productieverlies. Ga in 2019 eens sturen op 15 procent Ruw Eiwit. Helaas is de kans groot dat het eiwitgehalte van het rantsoen nergens meer te vinden is. Dat hebben de erfbetreders vakkundig vervangen door mystieke termen als WDVE, EKB, PSW of FOP. Zo weten zij in elk geval zeker dat u het niet meer zelf kunt narekenen.

Om succesvol te worden in Kringlooplandbouw moeten we terug naar een aantal hoofdlijnen:

• Zo weinig mogelijk kunstmest en ruimte voor de inzet van dierlijke mest;
• Ook akkerbouwers de mogelijkheid bieden voor ruimere aanwendingsnormen van dierlijke mest;
• De boer zelf laten bepalen wanneer en met welke methode de dierlijke mest wordt aangewend;
• Stimuleren van stallenbouw gericht op een betere mestkwaliteit;
• Opheffen van regels die een optimaal bouwplan, samenwerking en eenvoudige grondruil tussen bedrijven in de weg zit;
• Een bouwplan gericht op maximale CO2-vastlegging en zo weinig mogelijk emissie van lachgas;
• Zo weinig mogelijk krachtvoer aanvoeren, zoveel mogelijk restromen en het stimuleren van voer uit de regio;
• Investeren in zonnepanelen en windmolens, want die verstoren de bedrijfskringloop niet.

Houd het simpel en vergeet niet dat door heel Nederland zeer veel kringloopboeren al vele jaren laten zien dat deze manier van werken ook nog eens het meeste geld oplevert! Ga de kennis halen bij die kringloopboeren*, want er is serieus nog een wereld te winnen door beter vakmanschap en meer samenwerking!