Raad van State adviseert om afroming pluimvee- en varkensrechten niet te beëindigen vanaf 1 december

Zo maakte de afdeling advisering van de Raad van State maandag 24 november bekend. Demissionair landbouwminister Wiersma wil stoppen met de afroming van pluimveerechten vanaf 1 december, maakte ze 13 september bekend. Bovendien maakte ze 16 september bekend te willen stoppen met de afroming van varkensrechten. Het is de vraag of de minister het advies van de Raad van State opvolgt of niet.

Als ze het advies opvolgt, is dit een klap in het gezicht van veel pluimvee- en varkenshouders die rekening hadden gehouden dat de afroming er vanaf 1 december af zou gaan. Vooral veel pluimveehouders leasen rechten en kunnen in de problemen komen als de afroming er niet af gaat vanaf 1 december.

Achtergrond en inhoud

De Afdeling advisering van de Raad van State onderbouwt haar advies als volgt: De Afdeling advisering van de Raad van State heeft op 19 november 2025 de adviezen vastgesteld over twee ontwerpbesluiten waarmee de regering de afroming van de mestproductierechten van pluimvee- en varkenssector wil beëindigen. Deze adviezen zijn 24 november 2025 gepubliceerd op de website van de Raad van State.

De Europese Nitraatrichtlijn heeft tot doel de waterverontreiniging te verminderen die wordt veroorzaakt door nitraten uit agrarische bronnen en verdere verontreiniging te voorkomen. Deze richtlijn bepaalt onder andere dat er een maximum aan dierlijke mest op of in de bodem mag worden gebracht. De Europese Commissie heeft Nederland in een zogenoemde derogatiebeschikking toegestaan af te wijken van dit maximum, zolang Nederland voldoet aan de voorwaarden die de Europese Commissie stelt. Eén van die voorwaarden is dat in 2025 het nationaal mestproductieplafond in Nederland niet wordt overschreden. Om aan deze voorwaarde te voldoen, is met ingang van 1 januari 2025 onder andere de afroming van mestproductierechten ingevoerd in de Nederlandse Meststoffenwet. Met de ontwerpbesluiten waarover de Afdeling advisering nu heeft geadviseerd, wil de regering met ingang van 1 december 2025 de afroming van deze mestproductierechten in de pluimvee- en varkenssector beëindigen.

Nationaal mestproductieplafond

Ondanks een verwachte overschrijding van het nationaal mestproductieplafond in 2025, kan volgens de regering de afroming van zowel de pluimvee- als de varkensrechten toch worden beëindigd. Dit wordt voor de pluimveesector gebaseerd op onzekerheid in de prognose van het Centraal Bureau voor de Statistiek voor de verwachte overschrijding van het mestproductieplafond. Voor de varkenssector wordt voorgesorteerd op toekomstige opbrengsten van de beëindigingsregelingen.

Naar verwachting nog altijd overschrijding

De Afdeling advisering benadrukt in haar adviezen dat niet wordt voldaan aan de verplichtingen in de derogatiebeschikking, wanneer het nationaal mestproductieplafond in 2025 wordt overschreden. De afroming van beide rechten is pas elf maanden geleden in de Meststoffenwet ingevoerd. Door de maatregel nu al te beëindigen, wordt deze ongedaan gemaakt voordat ze effect heeft kunnen sorteren. Dit terwijl de regering destijds aangaf dat al het mogelijke moet worden gedaan om te borgen dat de mestproductie in 2025 niet boven het mestproductieplafond uitkomt. Zo’n onbestendig beleid kan negatieve gevolgen hebben voor het ondernemingsklimaat. Het ligt daarom meer voor de hand om de afroming van zowel de pluimvee- als de varkensrechten pas te beëindigen nadat is verzekerd dat de mestproductie niet hoger is dan de mestplafonds die in de Meststoffenwet zijn vastgesteld. Daarmee is ook verzekerd dat wordt voldaan aan het mestplafond dat in de derogatiebeschikking is voorgeschreven.