Column: Activisme versus polarisatie

Maandagochtend, 22 september, sloeg ik de Nederlandse media open.

• De NOS meldde dat er 63.000 mensen aanwezig waren.
• Nu.nl typeerde Charlie Kirk als “een radicaal-rechtse activist.”

Dat roept vragen op.

Wat is een activist?

In de kern ben je een activist wanneer je je actief inzet voor verandering in de maatschappij, politiek, economie of cultuur. Het gaat niet alleen om een mening, maar om daadwerkelijk handelen vanuit een doel of overtuiging.

Wat is polarisatie?

Polarisatie betekent letterlijk: het uit elkaar drijven van standpunten, groepen of ideeën naar twee tegenovergestelde polen. Verschillen worden uitvergroot, tegenstellingen scherper. Mensen zien elkaar niet langer als gesprekspartners, maar als tegenstanders of zelfs vijanden.

Verschillende ervaringen

De Nederlandse media wijst vaak op het gevaar van polarisatie, maar draagt met scherpe kwalificaties soms zelf bij aan dat proces. Op de website van de NPO (NPO Kennis) vind je bijvoorbeeld lesmateriaal om te leren demonstreren. Demonstreren is inderdaad een grondrecht, en er wordt uitleg gegeven over Greta Thunberg, Black Lives Matter en Extinction Rebellion.

Maar wie verder kijkt, ziet dat er ook ándere ervaringen zijn. Neem bijvoorbeeld het Agro-Intimidatie Meldpunt, een initiatief van LTO Nederland, POV en Vee&Logistiek. Hier kunnen agrariërs, veehandelaren en veetransporteurs melding maken van intimidatie, bedreigingen en treiterijen. Ook dat is de realiteit.

'Wij-zij-denken'

Het verhaal over activisme en polarisatie maakt duidelijk dat er een risico schuilt in een groeiend wij-zij-denken. Er ontstaan kampen, waarbij de eigen groep positief wordt neergezet en de ander negatief. Dat leidt niet tot dialoog, maar tot verstarring.

En toch zag ik zondagavond iets heel anders. Erika Kirk sprak bij het afscheid van haar man de woorden van Jezus: 'Vader vergeef het hen, zij weten niet wat zij doen.' In tranen voegde ze toe: 'Ik vergeef de moordenaar van mijn man.'

In gesprek blijven

Charlie Kirk stond bekend om het debat. Hij gaf zijn tegenstanders een microfoon en een luisterend oor. Hij sprak met hen, mét respect. Juist dat respect geeft hoop voor een toekomst waarin we verschillen niet hoeven te vrezen, maar kunnen benutten om elkaar te begrijpen.

Laten we daarom niet verstillen of verstarren. Laten we luisteren, antwoorden en in gesprek blijven. Alleen zo houden we onze samenleving gezond, veilig en democratisch.