Bodem Noordelijke Kleischil blijkt volgens onderzoek nog verrassend zoet

Er is vooral toename van zouten in de bodem wanneer er beregening plaatsvindt met zouter sloot- of grondwater, constateert SALTA, kenniscluster voor verzilting. Zij heeft in 2024 en 2025 in opdracht van de provincie Groningen de bodemverzilting op veertien landbouwlocaties in Friesland en Groningen onderzocht.

Minder problemen

‘Ondanks dat op veel plekken het slootwater en het ondiepe grondwater behoorlijk zout kan zijn (gemeten als EC, met waardes tussen de 4 en 10), bleef de bovengrond op de meeste percelen verrassend zoet’, aldus SALTA. ‘Opstijgend zout uit de diepere lagen lijkt op veel plekken minder snel tot problemen te leiden dan gedacht.’

Drie tot vier dieptes

totaal zijn 114 bodemmonsters genomen, op drie tot vier dieptes per perceel. ‘Een belangrijke kanttekening bij de resultaten is wel dat 2024 een uitzonderlijk nat jaar was, en de metingen in 2025 liepen maar tot begin juli, terwijl de piek van het neerslagtekort vaak later valt.’ Zo licht SALTA toe.

Beregenen brak water

‘De grootste en snelste toename aan zouten zagen we na beregenen met brak water’, vervolgt SALTA. ‘Op twee locaties waar plusminus 60 mm is beregend met water met een EC van 3,5–3,9, stegen natriumgehalten in de bovengrond duidelijk. Op één perceel liep natrium op van 95 naar 144 kg/ha en was in februari daarop nog niet gedaald; op het andere perceel daalde het na de winter wel, maar bleef relatief hoog. Uitspoeling in één winter is dus niet gegarandeerd. Dit wijst erop dat verzilting door beregening met brak water mogelijk een grotere rol kan spelen dan capillaire opstijging, zeker in droge jaren.’

Meten voor de start

SALTA heeft na het onderzoek enkele concrete tips voor boeren. ‘Brak water (EC rond en boven de 3) kan de zoutvoorraad in de toplaag merkbaar verhogen. Meten vóór de start voorkomt verrassingen.’ En: ‘Kleine giften op hete, droge dagen vergroten zoutopbouw aan het oppervlak.’ Boeren kunnen daarom volgens SALTA het beste grotere giften ’s nachts of in de vroege ochtend geven. ‘Dit zorgt voor minder kans op bladverbranding.’

Doorspoeling bovenste laag

Verder zouden boeren waar mogelijk voor doorspoeling van de bovenste bodemlaag moeten zorgen.’
Als laatste adviseert Salta boeren om bodems gericht te blijven monitoren. ‘Niet alleen 0–30 cm meten, maar ook 30–60 en 60–90 cm.’ En dat boeren mogelijk net onder drainniveau moeten kijken. ‘Zo zie je tijdig trends van mogelijke zoutophoping en -beweging.’

Oproep aan boeren

SALTA heeft de ambitie om de monitoring voort te zetten en uit te breiden. Zij roept boeren, die zelf een perceel hebben waarvan ze verwachten dat verzilting een rol speelt, contact op te nemen via office@salta-cluster.com