Column: Wiersma moet mee naar de rechtbank
De emoties liepen afgelopen woensdag hoog op bij minister Wiersma tijdens een commissievergadering van LVVN in de Tweede Kamer. Aanleiding daarvoor was de opstelling van Harm Holman van NSC en andere kamerleden die wilden dat minister Wiersma in gesprek zou gaan met actiegroep MOB. De club van Johan Vollenbroek wil tijdelijk tot 1 oktober afzien van gerechtelijke procedures en lopende procedures stilleggen. Minister Wiersma moet dan wel aan bepaalde voorwaarden voldoen die de MOB stelt, zoals afzien van een rekenkundige ondergrens en het intrekken van het hoger beroep in de Greenpeace-rechtszaak.
Die rechtszaak zorgde voor een flinke aanscherping van het stikstofbeleid, omdat de stikstofdepositie in de meest kwetsbare gebieden nu als eerste onder de kritische depositiewaarden moet zitten. Als grote aanpassingen binnen het Aeriusmodel uitblijven, kan Nederland daar in 2030 helemaal niet aan voldoen. Dat is niet mijn mening maar die van het RIVM tijdens de rechtszaak van Greenpeace.
MOB-motie Holman
Harm Holman wilde van de minister horen dat ze in gesprek zou gaan met de MOB. Even later stelde hij voor om een motie met al die voorwaarden van MOB in te dienen, om zo de minister te dwingen die eisen over te nemen. Het schoot Wiersma in het verkeerde keelgat en ze noemde de opstelling van MOB een vorm van chantage. Holman en Grinwis van de ChristenUnie poogden de minister toch over te halen, omdat ze graag een oplossing willen voor de PAS-melders.
Het bracht Wiersma terug aan de keukentafel van PAS-melders, waar ze eerst als gedeputeerde en later als minister zat. Dat raakte haar en zorgde voor een kleine schorsing van de vergadering. BBB noemde het na het debat de menselijke kant van de minister die de pijn voelde van de PAS-melders. Ik denk dat de Tweede Kamerleden en de minister allemaal een oplossing willen, maar dat de minister voor de oplossing de schade richting de rest van de boeren daarbij zoveel mogelijk wil beperken. Holman en Grinwis gaan daar gemakkelijker mee om.
MOB wint niet alles
Er werd een zwaar appél gedaan op de minister door Annemarie Podt van D’66 dat ze als bestuurder de vrijheid niet heeft om gesprekken met maatschappelijke organisaties te weigeren. Wiersma hield echter haar poot stijf. Ik begrijp de minister wel. En tekenen bij het kruisje lijkt me sowieso onverstandig. De MOB wil nog liever vandaag dan morgen van de veehouderij af in Nederland. Dat is dus geen wens van de gemiddelde Nederlander, maar een ambitie van een minderheid. En de MOB wint echt niet iedere rechtszaak, dus er is meer juridische ruimte dan de MOB zegt dat er is.
Ambtelijke top LVVN
Ik vraag me wel af hoe de minister rechtszaken zoals over de rekenkundige ondergrens gaat aanvliegen de komende tijd. Wiersma gaf in het debat aan dat ze momenteel naar een rechtszaak zoekt om samen met een provincie de rekenkundige ondergrens in te brengen. Nu weet ik niet hoe dat gaat bij een zo’n zaak, maar als de Staat zelf voor de rechter moet verschijnen dan zitten er altijd ambtenaren van LVVN in de zaal. Ik heb ze al eens briefjes zien doorgeven bij een kort geding aan de landsadvocaat. En soms zit zo’n topambtenaar gewoon naast de landsadvocaat om vragen van de rechter te beantwoorden. Haar ambtenaren zien het advies van Raad van State over de rekenkundige ondergrens als de waarheid en geloven dus zelf niet dat de minister daar een rechtszaak over gaat winnen. Dat blijkt uit stukken die de minister voor het debat naar de kamer stuurde. Het lijkt me zeer onwaarschijnlijk dat die ambtenaren met zo’n visie een rechter gaan overtuigen om een rekenkundige ondergrens in te voeren.
Wiersma naast landsadvocaat
Dat betekent dat Wiersma iemand anders naar voren moet schuiven, om naast de landsadvocaat plaats te nemen. De meest voor de hand liggende kandidaat is Arthur Petersen, die de onderbouwing voor de rekenkundige ondergrens opstelde. Of … Wiersma gaat het zelf doen of in combinatie met Petersen. Petersen kan waarschijnlijk nog beter uitleggen dan Wiersma waarom zo’n rekenkundige ondergrens een stukje schijnwerkelijkheid kan wegnemen. Maar een minister in de rechtbank die opkomt voor een PAS-melder; een PAS-melder die ontstaan is door slecht beleid van de overheid, die bovendien wettelijk verplicht is om PAS-melders te legaliseren. Die minister kan in de rechtbank het vertrouwen in de overheid herstellen.
