Friese melkveehouder Wieger Annema wint publieksprijs Dutch Dairy Challenge 2025: 'Mestkeuken om land te voeren'

Het is Annema al jaren een doorn in het oog dat hij mest moet afvoeren om vervolgens weer kunstmest aan te kopen. Om dat aan te pakken, wil hij mestverwerking ontwikkelen die geen chemicaliën gebruikt en schaalbaar is voor elk melkveebedrijf. „Ik denk aan techniek met persen, schroefpersen en membraanpersen, zodat er geen chemicaliën aan te pas hoeven komen", vertelt Annema. „Je krijgt zo verschillende meststromen op het bedrijf. We kennen al de voerkeuken in de melkveehouderij om de koeien goed te kunnen voeren. Dit wordt een mestkeuken om het land goed te kunnen voeren."

Reduceren

Annema wil dat de nieuwe mestverwerkingsinstallatie 'haalbaar, schaalbaar en betaalbaar' wordt voor melkveehouders. „Je kunt 50 procent ammoniak meer reduceren in de stal omdat de mest telkens wordt afgevoerd uit de stal. Ook is het mogelijk om 90 procent ammoniakuitstoot te verminderen bij het uitrijden, we kunnen de methaanemissie met 60 tot 80 procent verlagen en het zorgt voor minder uitspoeling." Wel is het volgens hem belangrijk dat kunstmestvervangers (Renure) wordt toegestaan.

Idee indoor gras telen wint

Melkveehouder en kaasmaker Wouter Slob uit het Zuid-Hollandse Giessenburg won de wedstrijd. Met zijn concept ‘Spreed’ maakt hij in het veenweidegebied een kruisbestuiving mogelijk tussen melkveehouderij, kruidenrijk grasland, beweiding, walnoot- en hazelnootteelt en vertical farming.

Omdat hij wint, ontvangt hij 5.000 euro om het idee verder te brengen. Voor de duidelijkheid: hij wil gras indoor telen en onder kunstlicht, om zo zijn land in te kunnen zetten voor andere doeleinden (beweiden, kruidenrijk grasland, teelt van noten). „Zo behouden we de grasproductie, verhogen we de opbrengst, sluiten we kringlopen en dragen we bij aan het klimaat, de biodiversiteit en het behoud van de bodem”, vertelt Slob.

100 ton

De melkveehouder geeft direct toe dat vertical farming een dure techniek is. „Een flinke investering en het kost ook veel energie. Maar als melkveehouders gebruiken we ontzettend veel land. We halen zo'n 10 ton droge stof van een hectare. Dat wordt minder omdat we minder mogen bemesten en de weersextremen worden groter. Vorig jaar hebben we nog maar 9,2 ton van een hectare gehaald. Bij vertical farming is dat 100 ton van een hectare. Dan wordt het plaatje toch anders."

De jury noemt ‘Spreed’ een verbindend puzzelstuk in een integrale puzzel: 'Het biedt een alternatief voor de discussie rond landsparing (intensiveren en daarmee meer ruimte voor de natuur) en landsharing (natuurinclusieve landbouw en groen-blauwe dooradering). Grond wordt een steeds schaarser goed in Nederland. Het concept is schaalbaar, en Wouter heeft samen met zijn coach Judith van Heck en student Eldin Redzepagic van Avans Business Innovation een complete businesscase doorgerekend.'

De jury bestond uit: Ruben Klein Teeselink (portefeuillehouder NAJK), Marije Klever (voorzitter BoerenNatuur), Paul Gosselink (vice-voorzitter Nederlandse Melkveehouders Vakbond), André Nijhof (Hoogleraar Nyenrode Business Universiteit) en Jan Verbeeten (Retail-ondernemer PLUS en voorzitter ondernemersvereniging PLUS Retail).

Koe naar kalf

De tweede prijs ging naar de biologische melkveehouder Christian Klein Koerkamp uit Schalkhaar (OV). Hij bedacht 'Cownection', een stalconcept dat de koe bij het kalf brengt. Tenminste, dat is het idee. Hij ontvangt 2.500 euro om zijn concept verder te brengen. „Ik wil kijken ofhet mogelijk is om via stalinrichting koeien en kalveren in contact te brengen, maar de kalveren niet te laten drinken bij de koe", vertelt Klein Koerkamp. „Dan is er wel de sociale interactie die goed en gewenst is, maar houden we grip op de groei en gezondheid van de dieren. We houden het kalf niet bij de koe, maar de koe kan naar het kalf toe gaan."

Dutch Dairy Challenge

De initiatiefnemers van Dutch Dairy Challenge zijn FrieslandCampina, Rabobank, Lely, Nutrifeed/ Agrifirm, LTO Melkveehouderij, Fedecom en Imagro. De organisatie schrijft: 'De melkveesector kent vele uitdagingen, denk aan klimaat, stikstof, fosfor, water- en bodemkwaliteit, biodiversiteit, diergezondheid, antibiotica, dierenwelzijn en maatschappelijk. Je kunt er vast zelf nog meer opnoemen. En dat is waarom Dutch Dairy Challenge ontstaan is.' De wedstrijd begon ooit in Noord-Brabant en Limburg en is later landelijk uitgerold.