Rechter fluit provincie terug: Afvoeren vee dreigt voor acht Friese boeren
Milieuorganisaties Mobilisation for the Environment (MOB) en Vereniging Leefmilieu, waar Johan Vollenbroek beide bij betrokken is, willen dat de Friesland ingrijpt bij de 'illegaal-verklaarde' boeren, maar dat weigerde de provincie.
Vertrouwen op PAS-systeem
Daarop stapten de milieuorganisaties naar de rechtbank. Daar verklaarde de provincie verklaarde dat handhavend optreden tegen de betrokken veehouderijen onevenredig zou zijn. De stikstofuitstoot van de bedrijven is klein en de ondernemers hadden mogen vertrouwen op het PAS-systeem. Daarmee zouden ze in de toekomst legaal worden.
Dat was voor de rechter niet genoeg. Volgens de rechtbank heeft de provincie nooit gekeken naar de huidige staat van de Natura 2000-gebieden. Hoewel de provincie zegt dat ze de belangen van de boeren zwaar vindt wegen, heeft Friesland niet goed genoeg naar de belangen voor de natuur gekeken. Daarom mist de provincie volgens de rechter een deugdelijke motivering.
Ook bemesting niet goed uitgezocht
Naast optreden tegen de bedrijven zelf, willen beide milieuclubs dat de provincie ingrijpt bij het bemesten. Ook daar heeft Friesland volgens de rechter haar huiswerk niet goed gedaan. Zo heeft het niet goed uitgezocht of alle percelen vanaf de referentiedatum als grasland bestemd waren en of de mestnormen goed zijn toegepast.
Ook is er niet vastgelegd welke bestemmingsplannen de provincie heeft geïnventariseerd en welke stikstofgebruiksnorm voor welk gewas geldt. Daarom is het niet te controleren of de provincie de handhaving terecht heeft afgewezen.
Problemen voor de boeren
Al met al komt de rechtbank tot de conclusie dat de provincie niet zorgvuldig en onvoldoende heeft bewezen dat ingrijpen bij de boeren onevenredig zou zijn. Daarom vernietigt de rechtbank de besluiten en moet de provincie een nieuw besluit nemen, waarbij zowel het natuurbelang als de positie van de boeren meegenomen moet worden.
En met dat nieuwe besluit kunnen de boeren flink in de problemen komen. Hoewel alle provincies en het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedsel en Natuur (LVVN) het onredelijk vinden om in te grijpen bij de boeren, ziet de rechter dat anders. De rechter wijst er in deze zaak namelijk op dat het belang van de boeren en het belang van de natuur in redelijk evenwicht moet zijn.
Afvoeren van vee
Zo is er wel een mogelijkheid om tijdelijk niet te handhaven, maar dan onder strikte voorwaarden, waarbij de stikstofuitstoot moet worden gecompenseerd. Gebeurt dat niet, dan moet de overheid dus ingrijpen, waarbij het gaat om het gedeelte van de stikstofuitstoot waarvan de boeren geen vergunning hebben.
Met deze uitkomst breekt er dus een onzekere tijd aan voor deze boeren. De eventuele maatregelen die genomen moeten worden zijn niet licht en kunnen betekenen dat de boeren een deel van hun vee moeten afvoeren.
