Greenpeace wint stikstofzaak: nog meer problemen voor regering

Dat is een van de doelen uit de stikstofwet. Een eerste doel, zorgen dat die depositie tegen het eind van dit jaar bij 40 procent onder de Kritische depositiewaarde ligt, acht de rechter onhaalbaar, en hij wil de Staat niet aan onhaalbare doelen houden. Daarmee is het onheilsbeeld van een directe gedwongen krimp van de veestapel even afgewend.

Toch zal de regering flink aan de bak moeten. Op dit moment ligt de depositie nog maar bij 22 procent van de stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden onder die grens, en binnen zes jaar moet dat percentage dus meer dan verdubbeld zijn. De rechter oordeelt ook dat de prioriteit daarbij moet liggen bij de natuurgebieden die er op dit moment het slechtst voorstaan, en daarbij noemde hij de Veluwe expliciet.

Als het de overheid niet lukt om de voor 2030 vastgestelde stikstofdoelen te halen zal ze een dwangsom van 10 miljoen euro moeten betalen.

Regering moet met plan komen

Het betekent dat minister Wiersma, en het hele kabinet-Schoof nu eindelijk met een plan voor de stikstofaanpak moet komen. De rechter wijst erop dat de vorige regering, met het Nationaal Programma Landelijk Gebied en het transitiefonds van 24 miljard euro, een begin had van een aanpak. Dat de huidige regering dat programma en het transitiefonds heeft geschrapt, en daar nog geen nieuw beleid voor in de plaats heeft gesteld, heeft een belangrijke rol gespeeld bij het vonnis.

Stikstofdepositie hoofdoorzaak

De verslechtering van Natura 2000-gebieden staat vast, oordeelt de rechter. De Staat handelt onrechtmatig door die verslechtering niet te stoppen. Dat naast stikstofdepositie daarbij ook andere factoren een rol spelen, onderkent de rechter. Maar dat neemt niet weg dat stikstof toch een heel belangrijke oorzaak is - in twee derde van de gevallen heeft stikstof een belangrijke rol gespeeld in de verslechtering van de natuur. Bovendien heeft de Staat zelf in de wet zijn stikstofdoelstellingen, met percentages en jaartallen, vastgelegd.

Dat een deel van de stikstofdepositie uit het buitenland komt, is voor de rechter ook geen voldoende argument. Hij wijst erop dat er vier keer zoveel Nederlandse stikstof de grens overgaat dan dat er ons land binnenkomt. Bovendien is die buitenlandse stikstof maar een derde van de totale depositie, en kan Nederland maatregelen nemen voor die andere 66 procent.